NATALIA DINGES: W procesie przemieszczania

Aktorka i choreografka. Współpracowała z większością teatrów na południu Polski (Katowice, Bielsko-Biała, Tychy, Sosnowiec, Bytom, Kraków), ale też z Teatrem Ochoty w Warszawie, Teatrem Pantomimy we Wrocławiu, Teatrem Nowym w Słupsku, Warszawską Operą Kameralną, Polską Operą Królewską.

Ogromną częścią jej pracy i doświadczenia są teatry nierepertuarowe: Living Space Theatre, Krakowski Teatr Tańca, Lubelski Teatr Tańca, Teatr O de La, Alias Cie, Cricoteka. W szkole aktorskiej przy Teatrze Śląskim prowadzi zajęcia ze świadomości ciała, a w Teatrze Małym w Tychach realizowała warsztaty teatralno-taneczne EDU Dance dla osób niepełnosprawnych i pełnosprawnych, zwieńczone spektaklami.

Laureatka głównej nagrody za choreografię oraz aktorską rolę główną przyznaną przez Kapitułę XX edycji Konkursu Świat Przyjazny Dziecku za spektakl „Nowa Księga Dżungli” w Teatrze Zagłębia. Choreografka i wykonawczyni w teledyskach grup Sibuku i Møw. Jej najnowszy projekt z Maciejem Dziaczko będzie miał nazwę „Chodzony”.

Ultramaryna: Zajmujesz się tańcem i ciałem. Twoją domeną jest teatr. Jak u ciebie przebiega linia napięcia między tańcem i ciałem, która sprawia, że łączą się one w jedno na scenie?

Natalia Dinges: Dla mnie taniec i ciało są nierozerwalne. Nawet nie taniec, ale ruch. Ja nie myślę o tańcu, myślę o ruchu. To dla mnie najważniejsze w praktyce choreograficznej. Tradycja traktowania ruchu jako tańca, nawet jeśli jest to skinienie palcem, istnieje od lat 60. W ruch wpisany jest rytm, a ten w naturalny sposób łączy się z ciałem. Człowiek nieustannie jest w ruchu. W ruchu są jego myśli i ciało. Ruchu potrzebujemy, żeby istnieć. Właśnie pracuję nad tym tematem z Maciejem Dziaczko, być może powstanie spacer performatywny, być może spektakl albo happening. Świat się zmienia i to jest doświadczenie bazowe. Atomy cały czas są w ruchu. Te wszystkie wzory się replikują.

Uważasz, że teatr jest w stanie te wzory pokazać? Jak najbardziej, jesteśmy w stanie odzwierciedlić te wzory. Praktyki choreograficzne są bardzo bogate i otwarte na tzw. „research”. A teatr dramatyczny otwiera się coraz bardziej na choreografię eksperymentalną. Za to taniec jest chyba najlepszym przykładem na możliwość istnienia przepięknych, ogromnych scen zbiorowych. One prócz emocji wymagają swojego rodzaju wzoru, partytury. Współczesne strategie choreograficzne szukają rozwiązania tego problemu – w jaki sposób przejść ze sfery psychologii do ruchu, by nie tworzyć pomiędzy nimi sztucznej granicy. Kiedy pracować z ruchem naturalnym, a kiedy z abstrakcją.

Porozmawiałyśmy o ruchu – wróćmy jednak jeszcze do ciała. W ciele zapisane są zmiany. Mnie najbardziej interesuje proces jego transformacji. Rzadko kiedy (choć też się zdarza) tworzę choreografię jako niezmienny schemat. Wolę pracę z wizualizacją, która przekłada się na napięcia w ciele, jakości, gotowość, specyficzną obecność wykonawcy, ale i żywotność materiału. Emocja może rozwinąć się w tekst, dźwięk albo ruch. I odwrotnie. Nie mam w sobie podziału – pracuję każdym z tych elementów. Najpierw intuicyjnie, później obserwując i analizując proces.

A którą z twoich ścieżek lubisz najbardziej? Najbardziej lubię „wykonywać”. Nie spodziewałam się, że po studiach będę tworzyć choreografię – a jednak w teatrach dramatycznych choreografowie stali się obecnie bardzo potrzebni i to mnie cieszy! Zwrot ku ciału jest ważny. Uwielbiam ruch, dlatego najlepiej czuję się w performowaniu. Muszę przyznać, że miło zaskoczył mnie fakt, że udaje mi się łączyć różne aspekty pracy teatralnej: bycie twórcą, ale i wykonawcą zarówno w spektaklach tanecznych, jak i dramatycznych czy filmie.

Kto jest twoim Mistrzem? Jeśli chodzi o technikę taneczną to Sylwia Hefczyńska-Lewandowska. A jeśli chodzi o „całokształt” to Jan Peszek! On traktuje siebie jak instrument. Wciąż się stroi. Ma 78 lat, a jego ciało-umysł cały czas są gotowe do pracy. Nie widzi problemu, nawet gdy scena zakłada tzw. „tarzanie się po podłodze”, jak to ma miejsce na przykład w spektaklu Mateusza Pakuły „Pluton p-brane” czy w „Dziadach” Mai Kleczewskiej. Niektórych aktorów bardzo trudno do takiego ruchu namówić, a Jan Peszek jest totalnie otwarty! Do tego jest empatyczny i ludzki.

tekst: Magdalena Gościniak | zdjęcie: archiwum Natalii
ultramaryna, wrzesień/październik 2022