„Etno inspiracje, brzmienia nowe i źródłowe” – tak brzmi motto festiwalu Jazz i Okolice, który jest bezpośrednią kontynuacją idei cyklu koncertowego o tej samej nazwie.
Andrzej Kalinowski, od początku główny kurator obecnego na lokalnych scenach od 2004 roku cyklu, zdołał przez lata wypracować otwartą i odważną formułę estetyczną, która doprowadziła do swoistego fenomenu – skonsolidowała wierne grono melomanów, z pełnym zaufaniem uczestniczących w kolejnych odsłonach imprezy. To warte podkreślenia, gdyż w swoich kuratorskich wyborach Kalinowski nigdy nie spoczął na laurach, nie poprzestawał na „pewniakach” zapełniających salę, ale konsekwentnie realizował swoje założenia estetyczne, czyli prezentację tego, co w muzyce improwizowanej aktualne, śmiałe, poszukujące.
W tym roku z całą pewnością będzie podobnie – odważnie i różnorodnie. Mimo że w programie wielu jest artystów z absolutnej czołówki, znanych i cenionych, z ugruntowana pozycją i bogatym dorobkiem, to jednak formuła festiwalu zapewnia, że nie ma mowy o przewidywalności. Pomysł na zderzenie współczesnej muzyki improwizowanej z tradycyjnymi brzmieniami źródeł jest znacznie bardziej naturalny, niż zrazu może się wydawać. Dlaczego „muzyka improwizowana”, a nie „jazz”? Będzie go zapewne sporo, jednak nawet ci artyści spośród tegorocznych wykonawców, którzy są kojarzeni mocno ze sceną jazzową, wykraczają poza tradycyjne ramy gatunkowe. W ich muzyce jazz jest tylko jednym z elementów, obok współczesnej kameralistyki, elektroniki, bluesa czy wreszcie elementów tradycyjnych, etnicznych.
I tu wracamy do motta tegorocznego festiwalu: dlaczego muzyka oparta na idiomie improwizacji tak dobrze łączy się z tą ludową? Otóż u podstaw obu leży najbardziej pierwotna potrzeba ekspresji, naturalna potrzeba wyrażania emocji poprzez granie. Tylko tyle i aż tyle. Ten najbardziej ludzki pierwiastek często bowiem w znikomym stopniu jest obecny w intelektualnej muzyce akademickiej, ale również w totalnie skomercjalizowanym popie. Improwizacja to klamra, to klucz, to siła napędowa najstarszej, najbardziej ludowej ekspresji, jak i najnowszych, awangardowych poszukiwań. Dlatego spotkania, do których dojdzie na scenach festiwalu, będą tak egzotyczne, a jednocześnie… zupełnie naturalne.
Wśród zaproszonych artystów, którzy wystąpią na przestrzeni kilku tygodni w wielu różnych salach naszego regionu, nie zabraknie wielkich gwiazd światowej sceny, jak choćby znanego już dobrze naszej publiczności Dave’a Douglasa. Pionierzy gatunkowej fuzji z grupy Oregon obchodzą 45-lecie działalności, ich wizyta niewątpliwie dla wielu słuchaczy będzie wydarzeniem. David Krakauer, Omar Sosa – artyści tej klasy nie zawodzą, jednak niemniej godni uwagi są muzyczni szaleńcy: Peter Evans ze swoim kwintetem i Kazuhisa Uchihashi z Altered States i – gościnnie – Maciejem Obarą.
Również inni czołowi rodzimi instrumentaliści wystąpią w międzynarodowych projektach: Mikołaj Trzaska z Bauerem i Jorgensenem, Wacław Zimpel z muzykami z Indii. Festiwal otworzy Irek Wojtczak z projektem inspirowanym repertuarem ludowego skrzypka Tadeusza Kubiaka, być może największą niespodzianką będą „Pieśni zbójnickie” – Krzysztof Trebunia-Tutka z zespołem zagra nam wspólnie z „Tymonem” Tymańskim.
W naturę odważnej muzyki wpisana jest niewiadoma, jej siłą napędową jest ciągłe poszukiwanie, eksperyment, a nawet pewne artystyczne ryzyko. Warto je podjąć wraz z wykonawcami, bo przy spotkaniu tak wyrazistych i różnorodnych osobowości mamy ogromną szansę na wyjątkowe przeżycia.
tekst: Wojtek Mszyca Jr | zdjęcie: Dave Douglas Quintet (fot. Eve Trojanov)
Program: 26.09 sobota
Sala widowiskowa w siedzibie Zespołu Pieśni i Tańca Śląsk im. Stanisława Hadyny, Koszęcin ul. Zamkowa 3
godz. 19.00 > Inauguracja festiwalu: Irek Wojtczak „Folk Five” Polish Quintet Skład zespołu: Irek Wojtczak – saksofony, klarnet basowy, Tomasz Dąbrowski – trąbka, Piotr Mania – fortepian, Adam Żuchowski – kontrabas, Kuba Staruszkiewicz – perkusja.
„Folk Five” jest niezwykle udaną fuzją jazzu i polskiej muzyki ludowej: tradycyjne melodie, jazzowe rytmy, humor, energia i wysokie kompetencje instrumentalistów, absorbują słuchaczy od pierwszych dźwięków muzyki. Pomysł takiej sesji nagraniowej narodził się kilka lat temu w Katowicach, właśnie podczas festiwalu Jazz i Okolice, dziś Irek Wojtczak „Folk Five” Polish Quintet inauguruje IX edycję festiwalu w bardzo pięknym miejscu - siedzibie Zespołu Pieśni i Tańca Śląsk, w Koszęcinie - królestwie polskiej i śląskiej muzyki ludowej.
bilety 10 zł
17.10 sobota Centrum Kultury Jazovia
godz. 20.00 > Mikołaj Trzaska/ Johannes Bauer/ Peter Ole Jorgensen Wystąpią: Mikołaj Trzaska – saksofon alt, bas klarnet, Johannes Bauer – puzon, Peter Ole Jorgensen – perkusja.
Mikołaj Trzaska należy do elitarnego grona wybitnych twórców europejskiego jazzu. Charakteryzują go: niepowtarzalne brzmienie saksofonu oraz klarnetu basowego; wielka inwencja w dziedzinie improwizacji oraz bezkompromisowa, lecz równocześnie otwarta na rozmaite współprace, postawa artystyczna.
Polski saksofonisty zagra koncert w Gliwicach z czołowymi europejskimi improwizatorami: niemieckim puzonistą i duńskim perkusistą.
bilety 30 zł
18.10 niedziela Kinoteatr Rialto
godz. 19.00 > Dave Douglas Quintet Skład zespołu: Dave Douglas – trąbka, Jon Irabagon – saksofon, Matt Mitchell – fortepian, Linda Oh – kontrabas, Rudy Royston – perkusja.
Dave Douglas należy do wiodących trębaczy, kompozytorów i bandleaderów amerykańskiego jazzu.
Dysponuje błyskotliwą techniką i charakterystycznym, łatwo rozpoznawalnym brzmieniem trąbki. Muzyka, którą wykonuje, z jednej strony nacechowana jest nowatorstwem, a z drugiej charakteryzuje się głębokim poszanowaniem różnorodnych muzycznych tradycji. W ostatniej dekadzie Dave Douglas był kilkakrotnie wybierany na „trębaczem”, „kompozytorem” i „jazzowym artystą” roku przez takie instytucje jak: New York Jazz Awards, „Down Beat”, „JazzTimes”, „Jazziz” oraz Italian Jazz Critics’ Society. Douglas koncertował w Polsce wielokrotnie, współpracował z polskimi muzykami, kilkakrotnie grał na Górnym Śląsku, najczęściej w ramach cyklu i festiwalu Jazz i Okolice. Jego ostatnia płyta „Time Travel” nawiązuje do muzyki jaką w latach 60. wykonywał Miles Davis, a także do tradycji nowoorleańskiej w jazzie.
bilety 55 zł i 45 zł
23.10 piątek Teatr Mały
godz. 20.00 > Krzysztof Trebunia-Tutka wraz z zespołem Trebunie Tutki i Tymon Tymański: Pieśni zbójnickie Wystąpią: Anna Trebunia-Tutka – śpiew, skrzypce, Łukasz Miętus – śpiew, skrzypce, altówka, Marcin Trebunia-Tutka – śpiew, dwojnica, fujara, basy podhalańskie, Tymon Tymański – śpiew, gitary, Irek Wojtczak – saksofony, klarnet basowy, Adam Żuchowski – kontrabas, Roman Ślefarski – perkusja.
„Pieśni zbójnickie”
to spotkanie dwóch światów i dwóch artystycznych osobowości: twórcy pielęgnującego tradycje ludowe (muzykę, śpiew, taniec, gwarę, przekaz tradycyjnych wartości) oraz charyzmatycznego kontrabasisty jazzowego, rockowego gitarzysty, wokalisty, tekściarza i radiowca, połączonych ideą zachowania dziedzictwa kulturowego Podtatrza w zupełnie nowym wymiarze. Podstawą i sednem projektu są tradycyjne pieśni góralskie o charakterze zbójnickim. Ich treść odnosi się do poszukiwania sprawiedliwości, umiłowania honoru i wolności oraz specyficznej filozofii życia. Muzyka zawiera charakterystyczne melodie i brzmienia dla Podhala, którą wzbogacają elementy współczesnego jazz-rockowego instrumentarium.
bilety 40 zł
29.10 czwartek Kinoteatr Rialto
godz. 20.00 > Oregon Skład zespołu: Ralph Towner – gitara, Paul McCandless – obój, saksofon sopranowy, Paolino Dalla Porta – kontrabas, Mark Walker – perkusja.
Ta amerykańska grupa muzyczna należy do wielkich legend współczesnego jazzu, w początkach lat 70. była prekursorem ethno-jazzu w wymiarze ponad kontynentalnym, istotne dla muzyków zespołu były także inspiracje zachodnią muzyką klasyczną oraz nowoczesna technika realizacji nagrań z udziałem instrumentów elektronicznych. Założycielami grupy, w 1970 roku, byli Ralph Towner (gitara, fortepian, syntezator, trąbka), Paul McCandless (saksofon altowy, obój, klarnet basowy), Glen Moore (kontrabas, skrzypce, fortepian, flet) i Collin Walcott (perkusja, sitar, tabla, klarnet).
W roku 1978 grupa Oregon wydała płytę pt.: „Violin” nagraną z wybitnym polskim skrzypkiem Zbigniewem Seifertem, nagranie to stanowi do dziś jedno z najciekawszych dokonań w dziedzinie violinistyki jazzowej. Dyskografia zespołu to dziś 30 bardzo różnorodnych płyt nagranych dla czołowych wytwórni płytowych. Z historii grupy warto przypomnieć, iż Astronauci Apollo 15 słuchali muzyki Oregonu podczas wyprawy na Księżyc (30 lipca 1971), a dwa jego kratery otrzymały nazwy od utworów zespołu: „Icarus” i „Ghost Beads”.
Zespół odwiedzi Katowice po raz drugi, ostatni raz koncertował na Śląsku w roku 2008, także w ramach festiwalu Jazz i Okolice.
bilety 55 zł i 45 zł
5.11 czwartek Sala widowiskowo-koncertowa Muza
godz. 19.30 > Kazuhisa Uchihashi Altered States + Maciej Obara Wystąpią: Kazuhisa Uchihashi – gitara elektryczna, Maciej Obara – saksofon altowy, Nasuno Mitsuru – gitara basowa, Yasuhiro Yoshigaki – perkusja.
Najnowszy projekt muzyczny z udziałem czołowego polskiego saksofonisty młodego pokolenia jazzu. Zaproszeni do współpracy muzycy reprezentują rozmaite gatunki współczesnej sceny muzycznej w Japonii: rock, jazz i szeroko pojętą muzykę eksperymentalną. Wspólny koncert jest wynikiem pobytu Macieja Obary w Japonii, spotkań i koncertów ponad podziałami.
Kazuhisa Uchihashi jest jednym z najważniejszych gitarzystów improwizatorów na świecie, jednym z filarów niezwykle płodnej i inspirującej japońskiej awangardy obok takich postaci jak Otomo Yoshihide, Keiji Haino, Hoppy Kamiyama czy Tatsuya Yoshida. W latach 94-97 współtworzył legendarną formację Ground Zero, często występował i nagrywał w towarzystwie muzyków kultowego japońskiego duetu Ruins. Od 1990 roku jest liderem niezwykłego, rockowo-impowizacyjnego tria Altered States.
bilety 25 zł
8.11 niedziela
Hala widowiskowo-sportowa Miejskiego Centrum Kultury i Sportu w Jaworznie, ul. Grunwaldzka 80
godz. 18.00 > Omar Sosa/ Joo Kraus Wystąpią: Omar Sosa – fortepian, elektronika, Joo Kraus – trąbka, głos.
Omar Sosa - znakomity kubański pianista i improwizator, mistrz instrumentów perkusyjnych, wokalista i kompozytor. Ukończył Institute Superior de Arte w Hawanie. Sosa poprzez swą grę na fortepianie wprowadza słuchaczy w magiczny świat złożony z brzmienia kubańskiej „buena vista”, afrykańskiej tradycji i jazzowych rytuałów rodem z Nowego Orleanu
Joo Kraus - jest jednym z najpopularniejszych muzyków młodego pokolenia, od lat związany ze sceną nu-jazzu oraz electric-jazzu. Współtworzył brzmienie Kraan, Tab Two, Soulounge, Jazzkantine oraz De Phazz. Największą popularność, uznanie i nagrody przyniosły trębaczowi nagrania i koncerty w Tab Two - duecie, który stał się forpocztą hip-jazzu, drum'n'base i acid-jazzu w Europie w latach 90.
bilety 60 zł i 45 zł
12.11 czwartek
Filharmonia Częstochowska im. Bronisława Hubermana, ul. Wilsona 16
godz. 19.00 > David Krakauer The Big Picture Skład zespołu: David Krakauer – klarnet, Rob Schwimmer – fortepian, instrumenty klawiszowe, Sara Caswell – skrzypce, Brad Jones – kontrabas, Sheryl Bailey – gitara, John Hadfield – perkusja.
David Krakauer jest jednym z najznakomitszych muzyków nowej fali klezmerów. Łącząc stary świat z nowym pokazuje różnorodność i potencjał muzyki klezmerskiej, stapiającej w jednorodną całość elementy uniesienia, radości i lęków.
Muzyka Krakauera, choć oparta na tradycyjnym brzmieniu klezmerskim, „przenosi tradycję muzyki klezmerskiej w epokę rocka”. Słychać w niej również wpływy jazzu, muzyki funk, a nawet rapu. Wirtuoz klarnetu ze słynnego zespołu The Klezmatics jest jedną z najbardziej charakterystycznych postaci nowojorskiego ruchu nowej muzyki klezmerskiej. Wnosi powiew życia do odziedziczonej tradycji. David Krakauer od wielu lat jest ikoną Festiwalu Kultury Żydowskiej na krakowskim Kazimierzu. Nowojorski klarnecista wystąpi w ramach festiwalu Jazz i Okolice już po raz trzeci.
bilety 50-70 zł
21.11 sobota Chorzowskie Centrum Kultury
godz. 20.00 > Olo Walicki: Kaszebe 2 Skład zespołu: Olo Walicki – bass, głos, dulcymer, piłkarzyki, M. Bunio. S – głos, gitara, sample, Piotr Pawlak – gitara, Tomek Ziętek – trąbka, klawisze, Kuba Staruszkiewicz – perkusja, automaty.
Kaszebe II to przede wszystkim mocne gitarowe brzmienia oraz przebojowe melodie połączone z wyrazistymi i prowokacyjnymi tekstami napisanymi przez siedmiu wspaniałych i bezkompromisowych autorów, m.in. Dorotę Masłowską, Tymona Tymańskiego i Wojciecha Stamma - współtwórcę gdańskiego Totartu. Płyta jest autorską wizją Kaszub - pięknych i strasznych zarazem - wprowadza nas w magiczny klimat przyrody regionu, a jednocześnie w przewrotny sposób krytykuje współczesny wizerunek polskiej prowincji – zdominowanej „kulturą grilla”, niemieckimi samochodami o niskim podwoziu z wypływającą z nich muzyką disco polo.
bilety 30 zł
23.11 poniedziałek Sala widowiskowo-koncertowa Muza
godz. 19.30 > Peter Evans Quintet Skład zespołu: Peter Evans – trąbka, Ron Stabinsky – fortepian, Tom Blancarte – kontrabas, Jim Black – perkusja, Sam Pluta – live electronics.
Peter Evans Quintet jest aktualnie jedną z najważniejszych formacji jazzowych na świecie, zespół koncertuje od 2009 roku zbierając entuzjastyczne recenzje zarówno krytyków muzycznych jak i melomanów. Quintet słynie z łączenia jazz'u i muzyki eksperymentalnej z mocnym elektronicznym akcentem. Lider grupy - trębacz Peter Evans - od dekady należy do najbardziej kreatywnych amerykańskich muzyków jazzowych, który w znaczący sposób przyczynia się do rozwoju techniki gry na trąbce oraz przełamywania wielu formalnych schematów i ograniczeń w dziedzinie improwizacji.
bilety 40 zł
Wacław Zimpel, jest obecnie jednym z najbardziej rozpoznawalnych polskich artystów na światowej scenie muzyki improwizowanej. Inspiracje czerpie przede wszystkim z sakralnej i rytualnej muzyki różnych kultur. Współtworzy orkiestrę Resonance Kena Vandermarka. Współpracuje także z Hamidem Drakiem, Michaelem Zerangiem, Mikołajem Trzaską, Klausem Kugelem, Bobbym Few, Perrym Robinsonem i Gabą Kulką. Saagara to wspólny polsko - hinduski projekt muzyczny na pięciu wirtuozów i dwa muzyczne światy: środkowej Europy i orientu, które spotykają się na jednej scenie.
bilety 30 zł
Podziel się z resztą świata swoimi uwagami, zdjęciami, filmami po imprezach.
Ultramaryna realizuje projekt pn. „Internetowa platforma czasu wolnego” współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach RPO WSL na lata 2014-2020. Celem projektu jest zwiększenie innowacyjności, konkurencyjności i zatrudnienia w przedsiębiorstwie. Efektem projektu będzie transformacja działalności w stronę rozwiązań cyfrowych. Wartość projektu: 180 628,90 PLN, dofinansowanie z UE: 128 035,50.
